VR (Virtual Reality) เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา
การศึกษาเป็นรากฐานของการพัฒนาประเทศ การพัฒนาประเทศด้วยการศึกษานอกจากมีผู้มีความรู้ความสามารถ อาจารย์ผู้สอนที่เชี่ยวชาญแล้ว ต้องมีเครื่องมือ อุปกรณ์ สื่อการเรียนการสอนที่ช่วยให้ผู้เรียนสามารถเข้าใจ เข้าถึงการเรียนในสาขาวิชาต่าง ๆ ได้อย่างดี ปัจจุบันเทคโนโลยีการศึกษามีการปรับเปลี่ยนอย่างก้าวกระโดด ทำให้ต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบการเรียนการสอน เพื่อให้ผู้เรียนมีความหลากหลายทางความคิด สามารถตัดสินใจแก้ไขปัญหาในสถานการณ์ต่าง ๆ ทำให้ผู้สอนต้องพัฒนาและประยุกต์เทคโนโลยีที่มีให้เกิดประโยชน์สูงสุด สามารถตอบสนองการเรียน พัฒนาทักษะการคิด การแก้ไขปัญหา การวางแผน รวมถึงเพิ่มสมรรถนะความสามารถในการใช้เทคโนโลยีให้แก่ผู้เรียน อีกทั้งสามารถตอบสนองความต้องการของตลาดแรงงานได้
ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (2563) ได้รวบรวมเทคโนโลยีที่ถูกนำมาประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอน โดยการจำลองสถานการณ์ เหตุการณ์ เพื่อพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา การตัดสินใจของผู้เรียน 3 กลุ่ม ดังนี้
- AR (Augmented Reality) การรวมสภาพแวดล้อมจริง กับ วัตถุเสมือน เข้าด้วยกันในเวลาเดียวกัน โดยวัตถุเสมือนที่ว่านั้น อาจจะเป็น ภาพ, วิดิโอ, เสียง, ข้อมูลต่าง ๆ ที่ประมวลผลมาจากคอมพิวเตอร์, มือถือ, เทปเล็ต, หรืออุปกรณ์สวมใส่ขนาดเล็กต่าง ๆ ทำให้สามารถตอบสนองกับสิ่งที่จำลองนั้นได้ ตัวอย่างของการใช้งาน AR ก็คือ เกม Pokemon Go ถือเป็นปรากฎการณ์ครั้งสำคัญของนักเล่นเกมทั่วโลก
- VR (Virtual Reality) เป็นการจำลองสภาพแวดล้อมจริงเข้าไปให้เสมือนจริง โดยผ่านการรับรู้จากการมองเห็น เสียง สัมผัส แม้กระทั้งกลิ่น โดยจะตัดขาดเราออกจากสภาพแวดล้อมปัจจุบันเพื่อเข้าไปสู่ภาพที่จำลองขึ้นมาตัวอย่าง เช่น การจำลองสถานที่ Google Street View , การแข่งขันบังคับเครื่องบิน Drone Racing
- MR (Mixed Reality) เป็นการนำเอาโลกแห่งความเป็นจริงและองค์ประกอบดิจิตอลมารวมกัน Mixed Reality นั้น เราจะได้โต้ตอบกับสิ่งของและสภาพแวดล้อมทั้งในโลกแห่งความเป็นจริงและเสมือนโดยใช้เทคโนโลยีการสัมผัสและสร้างภาพยุคใหม่ ตัวอย่างการใช้งาน MR เช่น ผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์รายใหญ่ พัฒนา “MR Sales Gallery” ห้องตัวอย่างเสมือนจริงที่จำลองสภาพแวดล้อมให้ลูกค้าได้สัมผัสบรรยากาศของโครงการที่พักอาศัยได้แบบอินเทอร์แอ็คทีฟ
เทคโนโลยีที่นำมาแนะนำให้รู้จัก ในกลุ่มแรก คือ VR หลักการทำงานของ Virtual Reality เมื่อเราสวมจอภาพศีรษะซึ่งประกอบด้วยจอมอนิเตอร์เล็ก ๆ จอมอนิเตอร์จะเติมเต็มการเห็นทั้งหมดด้วยภาพในห้องในลักษณะภาพ 3 มิติ ซึ่งภาพนี้ถูกสร้างขึ้นมาด้วยคอมพิวเตอร์ที่เชื่อมต่อกับจอภาพสวมศีรษะด้วยสายเคเบิล วงจรไฟฟ้าและซอฟแวร์จะจัดการให้เกิดภาพในจอมอนิเตอร์อย่างเหมาะสมที่สุดโดยการสร้างภาพลวงตาในขณะที่เรามองดูรอบ ๆ ภาพที่มองเห็นภายในกระจกจะเลื่อนเปลี่ยนทิศทางการเคลื่อนที่ลวงตาได้สร้างขึ้น นั่นคือการที่เราเคลื่อนที่ไปในขณะที่โลกเสมือนจริงนั้นนิ่งอยู่กับที่ เราต้องสร้างความสัมพันธ์ระหว่างศีรษะของเรากับโลกภายนอกสำหรับความเป็นจริงเสมือนเพื่อลอกเลียนการปรากฏขึ้นในเนื้อที่ว่างเสมือนนั้น ภาพที่มองเห็นผ่านทางจอภาพสวมศีรษะ เป็นภาพในเวลาจริงโดยคอมพิวเตอร์กราฟิก VR เป็นเทคโนโลยีที่คอมพิวเตอร์จำลองสภาพแวดล้อมเสมือนขึ้นโดยจะเกี่ยวข้องกับการมองเห็น แสดงผลทั้งบนจอคอมพิวเตอร์ หรืออุปกรณ์แสดงผลสามมิติ โดยผู้ใช้สามารถโต้ตอบกับสิ่งแวดล้อมเสมือนได้โดยการใช้อุปกรณ์ (ธัชชัย ตระกูลเลิศยศ, 2559) ความจริงเสมือนทุกระบบต้องมีอุปกรณ์รับข้อมูลเพื่อแปลความหมายและตอบสนองตามการกระทำต่าง ๆ ของผู้ใช้ อุปกรณ์รับข้อมูลนั้นมีหลากหลาย ได้แก่ อุปกรณ์มือจับ เช่น เมาส์ จอยสติ๊ก อุปกรณ์รับข้อมูลที่ศีรษะและแขนขา ซึ่งใช้เพื่อเปลี่ยนมุมมอง เลือกทิศทางและสร้างปฏิสัมพันธ์กับวัตถุต่าง ๆ และการขยับตัวตนเสมือนจริง หรือ อวตาร (Avatar) ในสภาพแวดล้อมเสมือนจริง (สยมล วิทยาธนรัตนา, 2554)
ตัวอย่างอุปกรณ์การใช้งาน Virtual Reality
ธัชชัย ตระกูลเลิศยศ (2559) จากบทความในคลังความรู้ SciMath เรื่อง “Virtual Reality เทคโนโลยีความเป็นจริงเสมือน” ได้อธิบายถึงอุปกรณ์การใช้งาน Virtual Reality เช่น
จอภาพสวมศีรษะ หรือที่รู้จักกันในชื่อ ชุดแว่นตา ประกอบด้วยแว่นตาที่บรรจุจอมอนิเตอร์ขนาดเล็ก ทำด้วยกระจก 3 มิติ เรียกว่า stereoscopic glasses กระจกจะทำมุมกว้างประมาณ 140 องศา ซึ่งครอบคลุมการเห็นในแนวนอนเกือบทั้งหมด ชุดแว่นตาจะใช้สัญญาณอินฟาเรดพร้อมเลนส์ปิด-เปิด รูรับแสงทำด้วยการเสนอภาพที่แยกกันเล็กน้อยอย่างรวดเร็วในเลนส์ แว่นตาทั้ง 2 ข้างสามารถเคลื่อนที่ได้โดยรอบในเนื้อที่ 3 มิติ ซึ่งขึ้นอยู่ว่าเสียงเกิดขึ้นในทิศทางใดบ้างในไซเบอร์สเปซนั้น
ถุงมือรับรู้ เป็นถุงมือขนาดเบาที่มีเส้นใยนำแสงเรียงเป็นแนวอยู่ตามนิ้วและเมื่อเป็นเครื่องรับรู้การเคลื่อนที่และส่งสัญญาณไปยังคอมพิวเตอร์เมื่อสวมถุงมือแล้วจะทำให้เข้าถึงสิ่งแวดล้อม 3 มิติ ถุงมือรับรู้จะทำให้ผู้ใช้จับต้องและรู้สึกได้ถึงวัตถุสิ่งของซึ่งไม่มีอยู่จริง ในของผิวหน้าของถุงมือจะมีการกระตุ้นการสัมผัส เมื่อคอมพิวเตอร์ รับความรู้สึก นั่นคือเมื่อเราจับวัตถุเสมือน เราจะรู้สึกเสมือนว่าเราได้จับวัตถุจริงด้วยนิ้วของเราเอง ถุงมือที่รับรู้นิยมใช้กันจะเป็นถุงมือความดันลมที่มีเครื่องรับความรู้สึกและถุงลมเล็ก ๆ อยู่ภายใน
ณ ปัจจุบันเทคโนโลยี VR มีการพัฒนาขึ้นอย่างมาก ถึงแม้จะยังไม่มีการนำมาใช้อย่างแพร่หลาย เนื่องด้วยข้อจำกัดในเรื่องอุปกรณ์ ราคา แต่ในไม่ช้าเชื่อได้ว่า Virtual Reality จะเป็นเทคโนโลยีที่นำมาใช้เพื่อการศึกษาให้ผู้เรียนผู้สนใจสามารถเข้าถึงและเรียนรู้ได้ และเป็นอุปกรณ์ทางการศึกษาที่เพิ่มประสิทธิภาพสำหรับการเรียนการสอนในสาขาวิชาต่าง ๆ ทั้งประวัติศาสตร์ วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี ตลอดจนการสร้างนวัตกรรมใหม่ ๆ
รวบรวมข้อมูลโดยนางสาวพรพันธ์ ชื่นใจ
เอกสารอ้างอิง
ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม, ม.ป.ป., เทคโนโลยีโลกเสมือน VR/AR/MR [Online], Available:
https://www.ops.go.th/main/index.php/knowledge-base/article-pr/675-interface-
technology-vr-ar-mr [22 พฤศจิกายน 2564]
ธัชชัย ตระกูลเลิศยศ, 2559, Virtual Reality เทคโนโลยีความเป็นจริงเสมือน [Online],
Available:https://www.ops.go.th/main/index.php/knowledge-base/article-pr/675-interface-technology-vr-ar-mr [20 มกราคม 2565]
สยมล วิทยาธนรัตนา, 2554, ความจริงเสมือน (Virtual Reality): การนำไปใช้และผลกระทบด้านการท่องเที่ยว [Online], Available http://www.etatjournal.com/web/menu-read-web- etatjournal?catid=0&id=321 [20 มกราคม 2565]
